Kayıt dışı ile etkin mücadele etmek için 500 YTL ve üzerindeki kiraların bankaya yatırılması mecburiyeti 1 Kasım'da başlıyor. Maliye, kiraların bankaya yatırılıp yatırılmadığını tespit için çalışma başlattı.
Her ilde vergi dairesi başkanları kira kontrolü denetimi yapmak için ekip oluşturuyor. Denetime çıkacak personel kasım ayı başından itibaren işyeri ve konut kiralarının bankaya yatırılıp yatırılmadığını tespit edecek. Gelir İdaresi Başkanlığı, öncelikli olarak bilgi işlem altyapısını kullanarak bankalardan kira ödeme belgesi isteyecek. İlk önce 500 yeni liranın altında gösterilen kiraların doğru beyan edilip edilmediğine bakılacak. Daha sonra ise kapı kapı dolaşıp kiracılara aylık ödedikleri miktar sorulacak. Uygunsuzluk tespit edilmesi halinde ise her ay işyerleri için bin 490 yeni lira, konutlar için 320 yeni liradan az olmamak üzere ceza kesilecek. Türkiye'de yaklaşık 13 milyon kiracı bulunduğunu belirten Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri, "Kiraların kayıt altına alınmasını önemsiyoruz. Gerekirse sokak sokak evleri tek tek dolaşıp, doğru beyanda bulunulup bulunulmadığını tespit edeceğiz." dedi. İşyeri kiralarında kiracı, konutta ise ev sahibi sorumlu olacak. Her bir işlem için ayrı ayrı ceza kesilecek. Örneğin aylık 500 yeni lira ve üzerinde kira alan birinci sınıf bir tüccar kira bedelini elden aldığının tespit edilmesi halinde bin 490 yeni liradan az olmamak üzere usulsüzlük cezası ödeyecek. İkinci sınıf tüccara ise 680 yeni lira ceza kesilirken, bu iki sınıfın dışındakiler ise en az 320 yeni lira cezaya çarptırılacak. Kira bedelinin yüksek olması durumunda ise para cezası katlanacak ve toplam miktarın yüzde 5'i kadar ceza verilecek. Örneğin aylık 1 milyon yeni liralık kira geliri olan bir ev sahibine 50 bin yeni lira ceza kesilecek. Cezalar her ay için ayrı uygulanacak. Uygulamayı değerlendiren üst düzey Maliye yetkilisi, kiraların önemli bir bölümünün elden alındığını belirterek, "Biz 500 yeni lira sınırı getirdik. Bunun üzerinde kira ödeyen on binlerce kişi var." dedi.
Havale ücreti düşündürüyor
Maliye Bakanlığı, yeni uygulamanın havale ücreti ve masrafları yönünden sıkıntı doğurabileceği görüşünde. Bunun için Bankalar Birliği'ne daha önce "Kiracılara bir kolaylık sağlanabilir mi?" şeklinde başvuru yapan Maliye, bankaların kira ödemeleri konusunda adımlar atmasını bekliyor. Bir bankanın "Kira hesabı açtırıp otomatik ödeme talimatı verin, biz de kirayı havale ücreti almadan, ev sahibine otomatik gönderelim" şeklinde bir kampanya düzenlediğine işaret eden bir Maliye yetkilisi, diğer bankaların da bu tür uygulamalar yapması halinde sorun yaşanmayacağını belirtti. Bankalar, 3. kişiler hesabına yatırılan 500 yeni lira ve üzerindeki paralardan 25-26 yeni lira havale ücreti alıyor. Bu tutar, bazı bankalarda 40 yeni liraya kadar çıkıyor. İnternetten EFT'de 1 yeni lira, ATM'lerle yapılan havalelerde de 2 ile 3 yeni lira masraf ödeniyor. PTT ise 500 ile 1.000 yeni lira arasındaki havaleleri 10 yeni lira, 1.001 yeni lira ile 5 bin yeni lira arasındaki havaleleri 14 yeni lira, 5 bin 1 ile 10 bin yeni lira arası havaleleri de 17 yeni lira ücrete tabi tutuyor.
(Zaman Gazetesi | 28.10.2008)